Matematik Seferberliği, 17 Mayıs 2022 tarihinde Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer tarafından ‘‘Her Yerde Matematik’’ anlayışı ve ‘‘Eğlen, Keşfet ve Öğren’’ sloganlarıyla duyuruldu. Özer, seferberlik için 21. Yüzyıl teknoloji çağında, matematiğin herkes ve her şey için gerekli olduğunu ifade etti. Matematiği günlük yaşam becerilerine yönelik etkinliklerle beraber öğrencilere sevdirebilmeyi ve matematik öğrenimini bu sayede kolaylaştırmayı amaçladıklarını belirtti.
Peki ülkemizde Matematik seferberliğine neden ihtiyaç duyuldu? Ulusal ve uluslararası yapılan son sınavları ve değerlendirme raporlarını ülkemizin matematik başarısı anlamında değerlendirdiğimizde bu seferberliğe neden ihtiyaç duyulduğunu anlayabiliriz.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yayınlanan ve beş yıldır yapılan Liselere Giriş Sınavı (LGS) ve Temel Yeterlilik Testi (TYT) sınav sonuç raporlarını incelediğimizde matematik dersinin doğru sayısı oranının diğer derslere göre düşük olduğu görülüyor.
Son beş senenin sınavları ele alındığında hem LGS hem de TYT’de doğru sayısı oranı en düşük test matematik dersidir. LGS’ye baktığımızda 2018 – 2022 arasında yapılmış beş sınavın genel doğru sayısı oranı 0,63’ken matematik testinde bu oran 0,33’dir. TYT’de ise genel doğru oranı 0,29’ken matematik testinde 0,15’dir.
OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü), üçer yıllık dönemler hâlinde, matematik, fen bilimleri ve okuma-anlama alanlarında 15 yaş grubundaki öğrencileri PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) ile sınamaktadır. PISA’nın amacı uluslararası çapta öğrencilerin başarılarını, kazanmış oldukları bilgi ve becerileri ölçmek ve ülkeler arasında karşılaştırma yapmaya olanak sağlamaktır. PISA 2018 sonuçlarına göre Türkiye matematik alanında programa katılan 79 ülke arasında 40. sırada, 37 OECD ülkesi arasında ise 33. sırada yer almıştır. PISA 2003’den PISA 2018’e -2015 hariç tutulduğu takdirde- Türkiye’nin matematik puanında bir artış eğilimi olmasına rağmen halen OECD ortalamasının çok altında yer alması ülkenin bu alandaki becerilerinde istenilen seviyelerde olmadığını gösteriyor.
Öğrencilerin matematik ve fen alanlarında kazandıkları bilgi ve becerilerin değerlendirilmesine yönelik bir tarama araştırması olan TIMMS’in (Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması) 2019 sonuçlarına göre ise Türkiye’nin matematiksel yeterlilik sabit ölçüsü kabul edilen 500 puan bareminde, 8. sınıf düzeyinde ise 496 puan alarak katılımcı 39 ülke arasından 20. sırada olduğu görülüyor. 1999’dan 2019’a geçen yirmi yılda Türkiye’nin matematiksel yeterliliğinde ciddi bir gelişme olduğu söylenebilir. Türkiye bu araştırmaya göre hızlı gelişim gösteren ülkeler arasında yer alıyor olup 2019 yılında uluslararası ortalamaya yaklaşmıştır.
| TIMSS Türkiye’nin 8. Sınıf Düzeyinde Matematik Başarısı (Sıralama) | |||||
| 1999 | 2007 | 2011 | 2015 | 2019 | |
| Türkiye | 31 | 30 | 24 | 24 | 20 |
PISA 2018 ve TIMSS 2019 raporları daha önceki yılların raporları ile kıyaslandığında istikrarlı artışlar görülse de matematik başarısında henüz istenilen seviyelere çıkamadığımız anlaşılıyor. Son 20 yılda eğitim alanında yapılmış reformlar ve eğitim politikalarının bu istikrarlı artışlara olumlu etkisi göz ardı edilmemeli. Özellikle 2005 yılında güncellenmeye başlayan Matematik Öğretim Programlarının çağın teknolojisine ve beklentilerine uygun dinamik bir şekilde değişmesi, materyal kullanımın artması, Eğitim Bilişim Akademisi (EBA) platformu, yeni nesil matematik soruları, ders kitaplarının ve içeriğinin matematiğin felsefi ve tarihi zenginliklerini barındırması, matematik etkinliklerinin günlük yaşam becerileri ve matematiksel oyunlarla ilişkilendirip öğrencilere sevdirilmesini bu olumlu etkinin sebepleri arasında.
Matematik eğitimde yapılan bu reformların öğrencilerin matematik başarısına pozitif yönde katkılar sunmuş olduğu yapılan çalışmalar ve raporlarda görülmüş olsa bile matematik başarısının bütünsel olarak artmaması ve bunun matematik testlerine yansımış olması daha kapsamlı bir çalışma ihtiyacı ortaya çıkardı. Pandemi sürecinde uzaktan eğitime geçilmesi ve uzaktan eğitim sürecinde oluşan öğrenme kayıplarının ilişkisel öğrenmenin en güçlü olduğu derslerden biri olan matematik dersinde de öğrencilerde ciddi öğrenme kayıplarına sebep oldu. Bu öğrenme kayıplarının ülkemizin mevcut matematik başarısının üzerine eklenmesiyle matematik öğretimde revizyon ihtiyacı belirginleşti ve altyapısı oluşturularak 17 Mayıs 2022 tarihinde “matematik seferberliği” ilan edildi.
Matematik seferberliği çalışmaları 27 Temmuz 2022 itibariyle başladı. Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK) tarafından EBA platformunda Matematik Dijital Platformu oluşturuldu ve bu platformda öğretmen ve öğrenciler için matematik içerikli animasyonlar, videolar, materyaller, konu anlatım ve konu özetleri paylaşıldı. YEĞİTEK koordinasyonluğunda yürütülen uluslararası projeler, etkinlikler ve çalıştaylar yapıldı. 27 Temmuz 2022 – 16 Ocak 2023 tarihleri arasında matematik seferberliği kapsamında 13 çalıştay, 46 konferans-seminer düzenlendi. Proje koordinatörleri tarafından 81 ilde 415 etkinlik yapıldı. 6 aylık süreçte düzenlenen 59 etkinlikle (46 çevrimiçi-13 yüz yüze) ulaşılan öğretmen sayısı ise 41.785 olarak açıklandı.
Bakan Özer seferberlik sürecinde 81 il ve 922 ilçede matematik seferberliği çalışmaları yapacağını ifade etmişti. Matematik seferberliğinin ilk altı aylık sürecini değerlendirdiğimizde 81 ilde çeşitli çalışmalar yapıldığı il milli eğitim müdürlükleri tarafından internet ve sosyal medya hesaplarında paylaşıldı. Bu paylaşımlar incelendiğinde ise matematik seferberliği çalışmaların ve etkinliklerin illerde sınırlı sayılarda okulda yapıldığı görülür. İlçelerde ise matematik seferberliği çalışmaların kısıtlı sayıda yapıldığı veya hiç yapılmadığı görülebilir.
Ülkemizde MEB’in açıkladığı 2022-2023 öğretmen sayısı verilerine göre resmi ve özel kurumlarda görev yapan 1.201.138 öğretmenin; 79.797’sini okul öncesi, 233.695 sınıf öğretmeni, 53.018 ilköğretim matematik ve 53.853 ortaöğretim matematik öğretmeni oluşturuyor. Matematik seferberliği çalışmalarına okul öncesi kademesinin de dahil edilmesi, sınıf ve matematik öğretmenliğinin de seferberlik tanımı içerisinde yer alarak çalışmaların daha fazla öğretmen ve öğrenciye ulaşması gerekiyor. Aktif öğretmen sayılarını değerlendirdiğimizde öğretmenlerin seferberlik sürecinde aktif rol oynaması için öğretmen eğitimine yönelik çalışmalar yapılması gerekliliği görülür. Matematiği iyi bir şekilde öğreten öğretmen, matematik öğrenmeyi kolaylaştıran ve öğrencinin matematik başarısını arttıran en önemli faktörlerden biridir. Millî Eğitim Bakanlığında görevli matematik öğretmenleriyle yapılan görüşmelerde matematik seferberliği hakkında yeterli bilgilerinin olmadığı ve herhangi bir bilgilendirmenin de yapılmadığını ifade eden öğretmenler oldu. Bu nedenlerle seferberlik kapsamında öğretmenlerin seferberlik hakkında daha fazla bilgi sahibi olması gerekmekte ve seferberlik sürecinde öğretmen ve öğretmen adaylarının yeterliliklerini arttırmaya yönelik çalışmaların daha fazla yapılması gerekiyor.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından 2018 yılında güncellenen öğretmen yetiştirme lisans programları incelendiğinde hedef kazanımları ve ders içeriklerinin matematik seferberliği sürecinde beklenen kazanımlarla benzerlik gösterdiği anlaşılıyor. Matematik eğitiminde ulusal ve uluslararası çapta başarılı olabilmek için nitelikli öğretmen eğitimi oldukça önem arz eder. Mutlak başarı için geleceğin eğitimcileri öğretmen adaylarının seferberlik sürecine dahil edilmesi, seferberlik hakkında bilgilendirilmesi ve öğretmen adaylarıyla alakalı çalışmaların da yapılması gerekir.
MEB’in açıkladığı 2021-2023 örgün eğitimi istatistiklerine göre; ülkemizde ilköğretim ve ortaöğretim kademelerinde 56 bin 200’ü resmî okul, 14 bin 179’u özel okul ve 4’ü açık öğretim okulu olmak üzere toplam 70 bin 383 okul vardır. Bu okullarda öğrenim gören okul öncesi eğitim ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde öğrenci sayısı ise 9 milyon 928 bin 304’ü erkek, 9 milyon 227 bin 267’si kız olmak üzere toplam 19 milyon 155 bin 571’dir. ‘‘Her Yerde Matematik’’ ve ‘‘Herkes İçin Matematik’’ anlayışıyla duyurulan matematik seferberliği tüm okullara ve öğrencilere ulaşmalıdır.
